Kadınlarda laparoskopi ve histereskopi ile yapılan ameliyat tedavileri kısırlık tedavisinin en önemli yapı taşlarını oluşturmaktadır. Mesela endometrioma (çikolata kisti) varsa ya da rahim içerisinde septum (perde), polip, miyom benzeri bir patoloji mevcut ise bunların tedavisinde laparoskopi ve histeroskopi gerekebilir.
Erkeklerde ise en sık rastlanan kısırlık türü ve tedavisi mümkün olan varikoseldir. Ergenlikte başlayan yumurta damarlarındaki varisleşme giderek ilerler ve spermlerin sayı, hareketlilik ve dölleme gücünü zamanla düşürür. Fazla zaman kaybetmeden özel mikrocerrahi yöntemi ile basit bir operasyonla varikosel ortadan kaldırılabilir. Bu tür ameliyatların (Mikrocerrahi yönteminin) başarı oranı %99 un üzerindedir. Kısırlık tedavisi gören hastaların %80’ i ameliyattan fayda görür. Daha önce eski yöntemlerle ameliyat olan hastalarda oluşan hasarlar da bu yöntemle düzeltilebilmektedir.
Kısırlığın hiç bir nedeni bulunamadığında (açıklanamayan infertilite) veya kadında yumurtlama düzensizliği saptandığında verilen tedavi yöntemidir. Kısırlık tedavisinde en çok uygulanan yöntemdir. Bu yöntemde amaç kadının her ay düzenli yumurtlamasını sağlayarak belirlenen zamanlarda ilişkide bulunulması neticesinde hamilelik şansını arttırmaktır. Yumurtlama tedavisinde ağızdan alınan haplar (klomen tablet, serophene tablet, gonaphone gibi..) kullanılabilir veya cilt altına yapılan iğneler (halk arasında yumurtlama, yumurta büyütücü iğneler denir) kullanılır. Yumurtlama tedavisi genellikle 3 veya 6 ay verilir, bu süre sonunda gebelik elde edilemezse hastanın durumuna göre farklı tedaviler planlanır. Yumurtlama tedavisi aşılama (intrauterin inseminasyon, IUI) ile birlikte yapılabileceği gibi tek başına da yapılabilir. Aşılama ile birlikte yapılması hamilelik şansını arttırır. Yumurtlama ve aşılama tedavisi verilebilmesi için kadının en az bir tüpünün açık olması gerekir, aksi taktirde gebelik oluşamaz. Her iki tüpü kapalı olan hastalara yumurtlama ve aşılama tedavisi verilemez, tüp bebek önerilir.
Yumurtlama tedavisi kısaca şu şekilde yapılır: Adetin üçüncü günü başlanan (veya buna yakın günlerde) ağızdan hap veya iğne tedavileri (rekombinant FSH veya HMG gibi) ile yumurtanın büyümesi sağlanır. Ağızdan haplar 5 gün boyunca kullanılır. İğneler ise yumurta büyüklüğü yaklaşık 18 mm oluncaya kadar devam edilir. Bu arada belirli aralıklarla ultrason yapılarak yumurta büyüklüğü takip edilir. Yumurta büyüklüğü yaklaşık 18-20 mm çapında olduğunda HCH (human chorionic gonadotropin) (halk arasında çatlatma iğnesi) denilen iğne yumurtanın çatlaması için yapılabilir. Çatlatma iğnesi yapılmadan yumurtanın kendiliğinden çatlaması da beklenebilir.Bu esnada aşılama yapılacaksa çatlatma iğnesi yapıldıktan 36 saat sonra aşılama yapılır. Aşılama yapılmayacaksa yumurta çatlatma iğnesi yapıldıktan 1 gün sonra çiftlere ilişkide bulunmaları söylenir. Hap tedavisinde de benzer şekilde yumurta 18-20 mm olduktan sonra çiftlerin 1 hafta boyunca iki günde bir ilişkide bulunmaları önerilir. İlişki sonrası kadının 15 dakika sırt üstü yatması önerilir.
Gelişen teknoloji ile birlikte tüp bebek yöntemi de her geçen gün gelişmekte ve son teknoloji imkânları ile birlikte kısırlık tedavisinde kalıcı ve etkili çözümler elde edilmektedir. Tüp bebek yöntemimine ilave olarak mikro enjeksiyon ile tüp bebek tedavisi, tüp bebek yönteminde mikrotese tedavisi ile son derece başarılı sonuçlar elde edilmektedir.
Genel anlatımıyla tüp bebek tedavi yöntemi şöyledir:
Kadında sayısı arttırılan yumurtalar tek tek özenle alınır. Erkekten alınan spermler ile aynı tüpe konarak döllenmeye bırakılır. Döllenen yumurtalara embriyo denir. Embriyolar olgunlaşır olgunlaşmaz kadının rahimine yerleştirilir (takriben 2 ila 3 gün içerisinde). Tüp bebek tedavi yöntemi, tüplerin tıkalı olduğu, erkek kısırlığında ve daha evvel uygulanan tüm kısırlık tedavileri ve IUI denemeleri sonrası tercih edilir. Uzman hekimlerin kararı ile Mikro enjeksiyon veya mikro tese uygulaması yapılarak tüp bebek şansı daha da artırılmaktadır.
Takip eden haftalar hormon tedavileri verilerek embriyonun tutması sağlanır, sonrasında gebelik testi yaptırılır. Transferi yapılmayan embriyolar uygun ortamlarda zarar görmeden dondurularak tekrar denemek için saklanır.
